MEMUMEN SAWAI

¬MEMUMEN SAWAI
( Cerita Rakyat Bahasa Sawai )

Tina Rèneten Fie
( Tina Bisa Berhitung)

Ngane èsό, Tina necège ni nèkè, “nèkè, ya bo kfan po Lelilef.” Ta i nenenfane ne, bόngό neten wόdόl ta nemnawe ne.
Poce Tina ndipene ni del faljil isό, ngόsno Ade, nfaawete ni lèlèyanga isό. Bόngό necèg ta, “Alli, leleyanga nje ga i ni birahi ne!”
Npè neli, nemnaw yomya myaku isό nefay sapi seluwe nfatabèa si, “Nimi tόmemόne ta fie.”
Tina nfan neli cuci, nemnaw yamya setèle rcaplo riri fise, Poce bόngό neten fise ne, necège, “fise ne petèle.”
Tina nfan neli nόte, nemnaw fefό pefόte, rèrmόre. Poce ga necège, “Alli, fefό pefόte nèste rèrmόre ne ga!”
Tina nfan neli nόte, nemnaw mepin si dόren lime rfatotef po sumolo. Poce bόngό neceg ta, “ pegèle ta mèwe, nimi tόmemόne ta fie.”
Tina nemnaw ni del faljil isό nemongo balon pewoneme, ga necèg ta. “balone ne pewoneme.”
Tina nemnaw mane ta renope ne sefite reyόwe rόri mnόme, sè necèg ta, “mane ta renope nèste sefite.”
Tina nemnaw rortel pewal po betelo, nόpe ga necèg ta, “Alli, ga wortel pewale ne nasè remno.”
Tina nfenao mepin sepopete rcawel lala po um ramelo, bόngό Tina neten si, “Mepine nèste si doren popete.”
Tina nfan po gewgόw ta rwage inelo ga nemnaw ine ne wόlencό, bόngό netene, “isό, seluwe, setèle, sefόte, selime, sewoneme, sefite, sewale, sepopete, wόlencό.”
Wodol Tina nemnawe ne, mèwè rèfune feten pari tise? Ta I nemnawe ne : lèlèyanga isό, sapi seluwe, fis petèle, fefό pefόte, pegèle selime, balon pewoneme, mane ta renope ne sefite, wortel pewale, mepin ta rcawel lala ne si dόren popete, rè in wόlencό.

Berhitung dalam bahasa Sawai
Satu = Isό
Dua = Seluwe
Tiga = Petèle
Empat = Pefόte
Lima = Selime
Enam = Pewoneme
Tujuh = Sefite
Delapan = Pewale
Sembilan = Popete
Sepuluh = Wόlencό



Puruparake Nje Nfan Po Ternate
(Katak Hendak ke Ternate)

Nuencό puruparak isό i rè ni del isό refèe si. Poce isό nje nenenuta, bόngό necège ni dele nje, “ Ya klonge cogo po pnuw ta npelόye nje rèni peplen fele, taga pelόy-pelόye. Sè ntè ya bo kfan neli.”
Puruparak ta isό nje nutne i, “Awe mfan neli ne bo mde yefen sόi?”
I ncόnglo ni dele nje, “keyόwe yefene bo kyόg ya neya po otto treke ni fafemilelo.” Nmeitene rèwόre bόngό nfane nfaleyόwe otto trèke.
Nwόm po yefen lapo, otto treke isό nwètco poce, bόngό puruparake nje nyόg neya po otto treke nje ni pelpόlelo, nope ga nyόge ne mόge sè neliwe kèe otto nje. Sè otto nje nfane nfalόw i, puruparake nje ga nemnap i po yefen faspale. Ta bόngό neley i.
Npolèn i neli ga ndipene ni dele nje nmule, bόngό ni dele nje nutne i, “ntè bo mfan neli ne, bo mde sόi nόte?.
Poce faje rèni legae isό ta bo nfan po pnuw ta npelόye nje ni, sè ncόnglo i, “Ta fie ne, kepine ya po legae nje ni tase wlόlo”, ta bόngό ncung i nemin po tase wlόlo.
Ni tόmemόne ne legae nje bo nfan po pnuw ta npelόye nje ni. Mayta nfane ne, npèe kèe memongo ni tase nje sè nut i pa, nfatolene kèe i. sè poce puruparake nje bo nfane ne ma ndadi i pa, ta bόngό neley i.
Neli ndipen ni dele nje, ta bόngό ni dele nje nut ne i, “Ah, sè ntè fawa nόte? Bo mfan pari tise?”
I cόnglo ni dele nje, “Bo ksung ya nemin po karong niwe wlόlo.” Ta bόngό ncung i nemin po karong niwelo sè npine i.
Poce otto trek ta bo nimet niwe nje nwόme, masolo niwe ne rèfele sè karong ta puruparake nepino i nje, rcaple i pa. treke nje nfan i, sè puruparake nje ma neley i.


I neli ni dele nje ni, ta bόngό nutne i nόte, “Fawa ntè? Bo mfane nmule?”
I cόnglo i, “bo ksaplo nik mane yόbe nje.” Ta bόngό nfane nfaleyόwe mane yόbe nje.
Nfan neli ndago-dago yόbe nje, ta bόngό ncapel i neya yόbe nje ni naekelo. Yόbe nje nopo i. si tagarè rwόm po fapelune, nega rdipen mόre rè rato nje ta dele nbebube. Poce bόngό puruparake nje terpawel i sè neley i. mane yόbe nje ga nfalόw i.
Neley neli ne dolo bo nmόe i. ni dele nje nutne i, “Ndadi i pa note ό?”
Puruparake nje ncόnglo i, “Balisi ga kfane kkumel ya.” Ta bόngό nfan neli po pnuw ta npelόye nje ni. nfagyόge i lè.
Puruparake nje nfan neya ne, nfagyόge i lè, nfagyόge i lè.
Mnuw pa nwόm po pnuw ta npelόye nje ni. Pόce ma rèni puruparak ta rtolen poce ne, ta bόngό nut ne isό, “Peplen ta rpelόy rè rbekboke nèste rtolen pua?”
Puruparak ta ntolen po pnuw ta npelόye nje ni ne ncόnglo i, “Peplen ta rpelόy rè rbekboke nèste rtolen potè pa. Potè rèni, mayta myaku-myaku lè. Peplen ta nutne si ne, si gόori bè po bangalo.”
Poce bongo puruparak ta ntolen po pnuw ta npelόye nje ni ne neley po ni umelo. Puruparak ta tagarè nwόme nje ma neley neli ni pnuw ta po bangalo ne.
Nwόm neli ni um ta po bangalo ne, ndipene ni dele nje. Poce si dόren luwe refèe si nόte, ta bόngό necège ni dele nje, cèkèdè, ya kecogoma gewgόw nese ne birahi, momongo birahi tuw pa.”

Purupake = Katak
Pnuw ta npeloye = Kota
Peplen = Lalat
Peloy/Peloye = Besar
Ni Tomemone = Pagi
Masolo = Akan Tetapi
Mane Yobe = Burung Elang
Nfagyόge = Melompat
Rbekboke = Gemuk
Myaku-myaku = Kecil-Kecil
Bangalo = Hutan

(Disadur dari Buku “ Memumen Sawai “ oleh Pusat Penerjemahan Bahasa, Universitas Kristen Indonesia Tomohon, Tahun 2002 )